လြတ္လပ္မွ သဘာဝက်တယ္

(Liberty is natural ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ရွိတယ္ဗ်။ ယခုအေရးအသားက အဲဒီေဆာင္းပါးကုိ မွီျငမ္းတာပါ။ ေရးတဲ့သူက ဆာတစ္ကူးမားတဲ့။ ကုလားႀကီးတစ္ေယာက္ရယ္။ အဂၤလန္၊ ႐ွဴးေမကား ေကာလိပ္က ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး။ ႐ႈစားေတာ္မူၾကပါ။)

သစ္ပင္ေတြကေတာ့ သူတုိ႕ႀကိဳက္သလုိေပါက္တာပ။ ျမစ္ေတြကလည္း ေကြ႕လုိက္ ဝိုက္လုိက္၊ ေတာင္ဆီသြားလုိက္၊ ေျမာက္ဆီသြားလုိက္၊ ႀကိဳက္သလုိပဲ။ ငွက္ေတြကေကာ သူတုိ႔လည္း ထုိနည္းလည္းေကာင္းပ။ ပ်ံလုိက္၊ ဝဲလုိက္၊ နိမ့္လုိက္၊ ျမင့္လုိက္ သူတုိ႔ႏွစ္သက္သလုိပဲ။ သစ္ေတာေတြမွာ အစုိးရမရွိဘူး။ သမၼတ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ပါလီမန္ စတာေတြလည္း မရွိဘူး။ သစ္ေတာဟာသူတုိ႔စာသူတုိ႔ စုစည္းၿပီးသူတုိ႔ဟာသူတုိ႔ရပ္တည္ၾကတာ၊ ေတာင္ေတြ သုမဒၵရာေတြလည္း ေလာကသဘာဝႀကီးရဲ႕ ေရးလည္းမထား၊ သိလည္း မသိသာတဲ့ ဥေပေဒေတြကုိလုိက္နာၾကတယ္။ အဲဒီ ဥပေဒသေတြကေတာ့ အတြဲအဖက္ အညီညအညြတ္ျဖစ္ျခင္း (ဟာမုိနီ)၊ သာသာယာယာ စီးဆင္းမႈ (ရစ္သမ္)၊ ဟုိဘက္သည္ဘက္ မွ်တမႈ (ခ်ိန္ခြင္)၊ တစ္ဖက္တည္းမဟုတ္ဘဲ အဘက္ဘက္မွာ အက်ိဳးရွိမႈ (mutuality)၊ အျပန္အလွန္ ရွိမႈ (reciprocity). ဆက္သြယ္ထားမႈ (connectivity) ေတြပဲ။ သဘာဝေလာကရဲ႕ ဥပေဒသကေတာ့ ႐ုိးရွင္းပါတယ္။ ထင္လင္းလည္း ထင္လင္းပါတယ္။ အားလုံးက ဆက္စပ္ေနၾကတာ၊ တစ္ခုဟာ တျခားတစ္ခုေပၚ မွီခုိေနတယ္

အိႏၵိယေဝဒက်မ္းေတြမွာ အဲဒီ ဥပေဒသကုိ ယထာ (rta) လုိ႔ေခၚတယ္။ ဒီေဝါဟာရက ရစ္သမ္ (rhythm), ျပဳစၿမဲဝတ္ (rituals)၊ တုိ႔နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေဝါဟာရေပါ့။ သသၤက႐ုိက္ ေဝါဟာရ ရိတု (ritu) က ဥတုရာသီလုိ႔အဓိပၸာယ္ရတယ္။ ရိတိ (riti) ကေတာ့ ႐ုိးရာ၊ အစဥ္အဆက္လုိ႔ အဓိပၸာယ္ရွိတယ္။ ဒီေဝါဟာရေတြကလည္း ယထာ နဲ႔ အဆက္အစပ္ရွိတယ္။ လူ႔ဘဝရဲ႕ အဆင္အကြက္ သ႑ာန္မ်ား (patterns of life) လုိ႔ အနက္ရမွာေပါ့။

ဘဝရဲ႕ အဆင္အကြက္ သ႑ာန္ဆုိတာက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈဟာ အခ်ိဳးအစားမွန္ရတယ္။ အထက္နဲ႔ ေအာက္ဟာ ခ်ိန္ခြင္လုိ ညိွရတယ္။ က်ား ဟာ မ နဲ႔ တစ္ဦးကုိ တစ္ဦး ျဖည့္ေပးရတယ္။ အလင္းနဲ႔ အေမွာင္ဟာ ဆက္ရ တယ္။ တူတာေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြၾကားမွာ အေျပာအဆုိ ရွိရတယ္။ ေလာကႀကီးဟာ အကတစ္ခုပ။ သဘာဝႀကီး ထဲမွခ်ဳပ္ကုိင္ထားမႈ ဆုိတာ မရွိဘူး။ လုိလည္း မလုိအပ္ဘူး။ အရာခပ္သိမ္းဟာ ယံုၾကည္မႈထားၿပီး အလုပ္လုပ္ၾကတာ၊ ဘဝအဆင္အကြက္ သ႑ာန္ေတြေနာက္ကုိ တီတီထြင္ထြင္နဲ႔ အေျမာက္အျမင္နဲ႔ အလုိအေလ်ာက္ လုိက္ၾကတာပ။

သဘာဝရဲ႕ စနစ္ေတြမွာ အမ္အုိင္ေတ၊ြ စီအုိင္ေအေတြ၊ တရား႐ံုး၊ ေထာင္၊ တပ္၊ လက္နက္၊ ဗံုး စတဲ့ သူတစ္ပါးအေပၚ အလြန္အကၽြံ အုပ္ခ်ဳပ္လႊမး္မုိးတဲ့ အေရေတြ မရွိဘူး။ အႏုိင္အထက္  အၾကမ္းဖက္မႈရွိရင္ အစာေရစာအတြက္နဲ႔ မ်ိဳးဆက္ဖုိ႔အတြက္သာ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ နယ္ေျမရယ္လုိ႔ ဗီဇစိတ္မွာ ရွိေနတယ္ဆုိရင္လည္း ဒါဟာ အစာေရစာအတြက္နဲ႔ မ်ိဳးဆက္ဖုိ႔အတြက္ပဲ။  သဘာဝႀကီးဟာ လက္သည္းေတြနဲ႔ သြားေတြမွာ ေသြးေတြနဲ႔ နီရဲေနတဲ့အရာ၊ သင့္ေတာ္သူသာ အသက္ရွင္ ဆုိတဲ့အယူအဆေတြက လူေတြရဲ႕ အႀကံအစည္ေတြရယ္၊ သဘာဝရဲ႕ စနစ္ေတြကုိ လူေတြရဲ႕ ဖြင့္ဆုိခ်က္ ေတြရယ္။ အစစ္အမွန္အခ်က္က သဘာဝတရားဟာ ဟုိဟာလည္း မဟုတ္၊ ဒီဟာလည္း မဟုတ္ဘူး။ သဘာဝဟာ အမယ္စံုလင္တဲ့ ကြင္းႀကီးတစ္ခု။ စၾကာဝဠာ အာကာသထဲ၊ ၾကယ္တာရာ ကာလထဲက အကအခုန္။

လူေတြမွာ အေၾကာင္းတစ္ခုခု ရမယ္္ရွာၿပီးထိန္းကြပ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိၾကတယ္။ သဘာဝရဲ႕ စနစ္ေတြကုိ ထိန္းကြပ္ခ်င္တယ္။ တျခားလူေတြကုိ ထိန္းကြပ္ခ်င္တယ္။ သဘာဝကုိ မထိန္းကြပ္ႏဳိင္တာကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ လူဟာေရႀကီးတာကုိ မထိန္းႏုိင္ပါဘူး။ မုိးသည္းတာနဲ႔ ရာသီဥတုကုိ မထိန္းႏုိင္ပါဘူး။ တျခားလူေတြကုိ ထိန္းကြပ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားရာမွာလည္း သူလွ်ိဳေတြ စပုိင္ေတြ ေထာက္လွမ္းေရးကိရိယာေတြ၊ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပမ္းမႈေတြ၊ စစ္အဖြဲ႕အစည္းအေဆာက္အအံုေတြ သံုးေသာ္မွ လူ႕စိတ္ႏွလံုးကုိ ေအာင္ႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ အတိုက္အခံျပဳသူေတြကုိ သုတ္သင္ပစ္ဖုိ႔ မေအာင္ျမင္လွပါဘူး။ တရားဥပေဒကုိ ေလးစားဖုိ႔ ရာဇဝတ္မႈေတြ ပေပ်ာက္ဖုိ႔၊ ၿပီးေတာ့ လူေတြ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေနဖုိ႔ မတတ္ႏုိင္လွပါဘူး။

ခဏရပ္ၿပီး လူ႔ျပႆနာကုိ ဆႏၵဂတိမပါဘဲနဲ႔ ၾကည့္သင့္ၿပီ။ လူေတြက လူေတြအမ်ားႀကီးကုိ ဘာေၾကာင့္မ်ား ေထာင္ထဲ ထည့္ထားရသတုန္း။ လူေတာ္ေတြ၊ နည္းပညာေတြ၊ ေငြေတြသံုးၿပီး တစ္ေယာက္ကုိတစ္ေယာက္ ဘာေၾကာင့္မ်ား ေထာက္လွမ္းေနရသတုန္း။ သူမ်ားကုိ ဘာေၾကာင့္ ထိန္းကြပ္ထားခ်င္ရသတုန္း။ စစ္ေတြ ဘာေၾကာင့္တုိက္ၿပီး အျပစ္မဲ့သူေတြကုိ ဘာေၾကာင့္ သတ္ခ်င္ရသတုန္း။

လူေတြက ဒီထက္ပုိေကာင္းေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ၾကေတာ့ဘူးလား။ လူဆုိတာ ကိုယ့္အမွားကုိယ္ ျပန္ျပင္တဲ့သဘာဝရွိပါတယ္။  အဲဒီသဘာဝကုိ က်ဳပ္တုိ႔ယံုၾကည္သင့္ပါတယ္။ အခ်ိန္ယူ။ နည္းပညာ နဲ႔ ပါရမီ၊ တီထြင္မႈ နဲ႔ အေျမာက္အျမင္သံုၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ျပဳစု႐ံုပါပဲ။ သဘာဝႀကီးလုပ္သလုိေပါ့။

ေထာက္လွမ္းျခင္း၊ ေထာင္ခ်ျခငး္၊ ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္း စတဲ့ ပါရာဒိုင္းကေန အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ ၿငိမး္ခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ျခင္း၊ အားရွိေအာင္ လုပ္ေပးျခင္း ပါရာဒုိင္းကုိ ေရႊ႕သင့္ပါတယ္။ သတၱိ၊ ယံုၾကည္မႈ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးလုိမွာပါ။

ကၽြန္ေတာ္ေျပာေနတာက စိတ္ကူးထဲကစံေတြပဲ။ ၿပီးေတာ့ အစုိးရဆုိတာ စိတ္ကူးစံေတြ (Idealism ကုိဆုိလုိတာပါ) ကုိ စိတ္မဝင္စားဘူးကြ လုိ႔လည္း ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ကူးကုိ ပယ္ခ်င္ပယ္မွာပါ။ ဒါေပတဲ့ တစ္ခုေတာ့ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစား ေစခ်င္ပါတယ္။ လက္ေတြ႕အလုပ္ျဖစ္မွ ေကာင္းတယ္ဆုိတဲ့ လက္ေတြ႕အလုပ္ျဖစ္ေရးအယူအဆ (Pragmatism) ကေကာ က်ဳပ္တုိ႔ကို ဘယ္ဆီကုိမ်ား သယ္ေဆာင္ခဲ့သတုန္း။ လက္ေတြ႕ကုိပဲ ၾကည့္မယ္ဆုိတဲ့သူေတြက က်ဳပ္တုိ႔ရဲ႕ သယံဇာတေတြကုိ တုိက္ခုိက္ဖုိ႔၊ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔၊ သတ္ျဖတ္ဖုိ႔ မွာပဲ အႀကီးအက်ယ္သံုးၾကတာပဲ။ ဒီလုိလက္ေတြကုိပဲ ၾကည့္တဲ့ ဝါဒကေတာ့ လူေတြအတြက္ အက်ိဳးမရွိပါဘူး။ စိတ္ကူးထဲက စံကေလးကုိ ေနရာေပးၾကည့္ဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ၿပီီ မဟုတ္လားဗ်ာ။ လြတ္လပ္ေရးကုိ တန္းတူေရး ညီရင္းအစ္ကုိျဖစ္ေရး နဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ေပးလုိက္ဖုိ႔ အခ်ိန္ေရာက္ပါၿပီ။

ဆာတစ္ကူးမား

ခ်င္းတြင္းပရိသတ္ႀကီးခင္ဗ်ား

အထက္ကလုိ ကုလားႀကီး ဆာတစ္ကုးမားရဲ႕ အေဟာကုိ ဖတ္ေနတုန္းမွာ ကုိရင္တာဟာ ကုိကုိေမာင္ႀကီးရဲ႕ ကၽြန္ေတာ္သိေသာ တစ္ရံေရာအခါမ်ား ထဲက ဗို္လ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းအေၾကာင္း သတိရပါတယ္။ တတိယပုိင္းသံုးသပ္ခ်က္မွာ ဦးေနဝင္းကုိ ကုိကုိေမာင္ႀကီးက ေအာက္ပါအတုိင္းသံုးသပ္ထားပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းသည္ မည္သည့္ႏုိင္ငံေရးဝါဒကုိမွ ေလွနံထားထစ္ တရားေသ (ပံုေသ) ခံယူးထားေလ့မရွိဘဲ  အေျခအေနအရ လုိအပ္တာကုိ လုပ္ေဆာင္သြားရမည္ဆုိေတာ ပရက္မက္တစ္ဝါဒ (Pragmatism) ကုိ လက္ေတြ႕ ဘဝတြင္ က်င့္သံုးေလ့ရွိခဲ့သူျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါတည္း။ ပရက္မက္တစ္ဇင္ဆုိသည္မွာ ရည္ရြယ္ေသာအတိုင္း အလုပ္ျဖစ္ေရး အဓိကဝါဒဟူ၍ ဆုိရမည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းအစုိးရက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ဘယ္ကုိေဆာင္ယူခဲ့ပါသလဲ။

အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြဟာ လက္ေတြ႕အလုပ္ျဖစ္ေရးကုိေတာ့လည္း စဥ္းစားရမွာပါ။ သုိ႔ေသာ္ စိတ္ကူးထဲက စံကေလးေတာ့ လည္း ထားသင့္တာထင္တာပ။ အဲသလုိမွ အဲသည္စံကေလး (ဝါ) ျပန္ၾကည့္စရာမွန္ကေလး ရမွာမုိ႔ပါခင္ဗ်။

ႏွစ္ပါးသြား ႂကြလာ ေဝေနယ်ာ ခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ကုိတာ

ခ်င္းတြင္း။ အမွတ္ ၆၅။ ၾသဂုတ္လ၊ ၂၀၁၁